Het hoofd van het Schipperke
Dr. R. POLLET
Lid van de Belgische Commissie voor Rasstandaarden
Commentaar met betrekking tot de bepaling in de nieuwe Standaard dat het hoofd wolfachtig (lupoïde) is en dus niet meer ‘lijkend op het hoofd van een vos (vulpoïde)’.
In het gastenboek (View Guestbook) van de website van de Belgische Schipperkes Club werd de vraag gesteld waarom het hoofd van het Schipperke nu plots ‘wolfachtig’ is en niet meer ‘vosachtig’, zoals het in de vroegere standaarden werd beschreven.
Het antwoord is eenvoudig: het hoofd van het Schipperke lijkt niet op dat van een vos! Waarom niet? Omdat een vossenhoofd de volgende opmerkelijke verschillen vertoont: de wangspieren (masseter) zijn meer ontwikkeld en de vossensnuit is spits, puntig uitlopend en betrekkelijk lang. Dat de snuit van een vos relatief langer is dan bij het Schipperke betekent dat de verhouding snuit/hoofdlengte anders is. Bij een Schipperke bedraagt deze verhouding namelijk 0,40, wat wil zeggen dat de snuitlengte 40 percent uitmaakt van de totale hoofdlengte (schedel + schedelgedeelte of voorhoofd). Zie hierover het artikel ‘Weight, height and measurements of the Schipperke’ en ook de tekst van de nieuwe Standaard (‘Belangrijke Verhoudingen’), waarin we lezen ‘de snuit is duidelijk minder lang dan de helft van de hoofdlengte’.
Waarom werd het hoofd dan vroeger beschreven als vosachtig (vulpoïde)? Vroeger is natuurlijk voorbij, met andere woorden de inzichten verbeteren en de rasstandaarden waren in het verleden allerminst taalkundige meesterwerkjes. Een mogelijk antwoord nochtans is dat het Schipperke een kleine hond is en men misschien de vos aanzag als een kleine wolf, zodat men dacht Schipperkes met vossen te kunnen vergelijken. Voor wat betreft de lichaamsvorm zouden Schipperkes echter het best niet met vossen vergeleken worden. Wolven en vossen behoren ook tot een andere ‘soort’, maar maken beide wel deel uit van de grote familie van de canidae of hondachtigen. Het kan natuurlijk vroeger ook een rol gespeeld hebben dat de geleerde term ‘vulpoïde’ veel indruk maakte, waardoor de kennis over de vorm van het hoofd voorbehouden kon worden aan zogenaamde ‘ingewijden’.
Men heeft ook nog geargumenteerd dat de term ‘vulpoïde’ eigenlijk betrekking had op de expressie of de uitdrukking van het hoofd. Nochtans is hier de vergelijking met het vossenhoofd nog minder wenselijk. De expressie van vossen is immers onrustig, wantrouwend en schuw. Het Schipperke daarentegen is een zeer nieuwsgierig hondje zonder vaar noch vrees en een onvermoeibare snuffelaar die alles onderzoekt.
Er rest nu toch nog een andere vraag, namelijk ‘is het hoofd van een Schipperke echt wolfachtig (lupoïde)? Natuurlijk werd in de Standaard de term ‘wolfachtig’ gebruikt om te benadrukken dat het hoofd niet vosachtig is. Wat dan een mogelijke wolfachtige vorm van het hoofd van het Schipperke betreft moeten we er op wijzen dat bij wolven de vorm van het hoofd tamelijk varieert, maar we weten wel dat bij honden (althans bij honden van het lupoïde type) de schedel relatief smaller, dus kleiner is dan bij wolven. Met de term lupoïde wordt echter ook nog bedoeld dat het Schipperke behoort tot het morfologische (wat betreft vorm en bouw) type van de wolfachtigen, en niet tot een ander type. De mogelijke andere types zijn met name het braccoïde (brakachtig), het molossoïde (molosserachtig) en het graioïde (windhondachtig) type.
Lupoïden (wolfachtigen) hebben volgens de classificatie van Pierre Mégnin de volgende kenmerken: hoofd in de vorm van een horizontale pyramide, oren rechtopstaand, snuit gestrekt en versmallend, lippen droog en goed aansluitend. Lupoïden zijn meestal middellijnig (met normale lichaamsverhoudingen) en zelden hypermetrisch (met meer dan gemiddeld formaat, wat betekent groter en zwaarder dan gemiddeld). Het Schipperke vertoont dus zeker lupoïde kenmerken en behoort tot het lupoïde type, ook wat het hoofd betreft, maar niet wat zijn grootte betreft. In ieder geval lijkt het hoofd van een Schipperke meer op een wolven- dan op een vossenhoofd!
Literatuur:
- ‘Schipperke’ (in English), Dr. R. Pollet, Interpet Publishing, 2001.
- Article ‘Weight, height and measurements of the Schipperke’.
Zie deze website.
- ‘De Duitse Herdershond’, deel II, in Hfdst. I, ‘Over wolven, huishonden, domesticatie en kruisingen van wolven met honden’, Robert POLLET, Uitg. Helios N.V. Antwerpen en H.J.W. Becht, Amsterdam, 1985.
- ‘Kynologisch Lexicon’, Dr. R. Pollet, CirCum Communicatie Groep, 2002.